20 beste romans

20. Oorlog en vrede, Tev Tolstoj

19. Hersenschimmen, J.Bernlef

Van de enige échte Oorlog en vrede, deze definitieve versie van Tolstoj uit 1869, verscheen in 2006 een splinternieuwe vertaling in onze Russische Bibliotheek in twee delen dundruk (uiteraard nog steeds leverbaar). Nu dan, in het Tolstojjaar 2010, presenteren we een ééndelige goedkope editie, zodat dit weergaloze boek, dat je gelezen móet hebben, voor iedereen binnen handbereik komt te liggen.

Yolanda Bloemen en Marja Wiebes oogstten veel lof met deze vertaling. Zij droeg ertoe bij dat Wiebes in 2009 de Martinus Nijhoffprijs kreeg voor haar vertalingen
uit het Russisch. Deze uitgave is aangevuld met historische aantekeningen, een beschrijvend personenregister van alle historische figuren, vier landkaarten, een overzicht van de belangrijkste romanpersonages, vertalingen van de Franse en Duitse passages en een beknopte inhoudsopgave per hoofdstuk, en kost tóch maar 29,90.

16. Max Havelaar, Multatuli 

Multatuli (alias Eduard Douwes Dekker, 1820-
1887) was niet zomaar een schrijver. Max
Havelaar, zijn eerste werk, was meteen een
meesterwerk. Met deze hertaling van NRCredacteur
Gijsbert van Es kan het belangrijkste
boek uit de Nederlandse literatuur aan een
tweede leven beginnen. Deze editie is iets
korter dan het oorspronkelijke en vooral: in
modern Nederlands geschreven,met respect
voor Multatuli's onnavolgbare compositie en
stijl.
Voor een nieuwe generatie Nederlanders - en
voor iedereen die Max Havelaar nog niet
gelezen heeft.

15. Dode zielen, Nikolaj Gogol

Dode zielen is het groteske relaas over de zelfingenomen klaploper Tsjitsjikov, die in een caleidoscopische zwerftocht over het Russische platteland zo veel mogelijk 'dode zielen' (overleden lijfeigenen) probeert op te kopen, die als onderpand moeten dienen voor de luxe levensstijl waarvan hij droomt. Gogol schildert met ironie en bizarre details een onvergetelijke portrettengalerij van het bonte allegaartje Russische landeigenaren die onze 'held' op zijn weg vindt. Een van de indrukwekkendste werken uit de wereldliteratuur is daarmee ook een van de vermakelijkste.

Naast Dode zielen publiceerde Nikolaj Gogol (1809-1852) ook Dagboek van een krankzinnige, De neus en het toneelstuk De revisor. Het oeuvre van vertaler Arthur Langeveld (1947) werd in 2006 bekroond met de prestigieuze Martinus Nijhoffprijs.

14. De avonden, Gerard Reve 

De avonden is een van de belangrijkste boeken uit de Nederlandse literatuur het is klassiek geworden als de aangrijpende beschrijving van de saaiheid die Nederland in de naoorlogse jaren beheerste. In Frits van Egters weerspiegelt zich de jeugd, die zijn leven ziet verlopen in zinloosheid, eentonigheid en eenzaamheid. humor en de hoop dat er toch een hoger en groter Iets bestaat, houden hem op de been. De geluiden van afschuw over dit boek, bijvoorbeeld door Godfried Bomans, die meende dat Reves geestelijke gezondheid 'bij een langer aanhouden van deze gesteldheid ernstig gevaar loopt', zijn inmiddels ernstig tegengesproken door de velen voor wie De Avonden het mooiste boek is dat ze ooit lazen.

13. Het stenen bruidsbed, Harry Mulisch 

Norman Corinth, een Amerikaanse tandarts, komt voor een congres in een Oostduitse stad. Het is geen willekeurige Amerikaan in een willekeurige stad: zij hebben iets met elkaar te maken. De stad bestaat niet meer. Corinth was in de oorlog. Hij bestaat nauwelijks. Zijn pogingen om de draad te vinden van hij weet niet welk verhaal, vormen de inhoud van deze roman, waarvan de achtergrond gevormd wordt door een der vreemdste landen die ooit in de wereldgeschiedenis hebben bestaan. Maar voor Corinth heeft deze actualiteit minder werkelijkheid dan het verleden, waarnaar hij op zoek is. "Ik ben een onder Agamemnon gesneuvelde griek, die nog leeft", zegt hij tot de 'Oostduitse' Hella, met wie hij een kortstondige verhouding heeft. Hierdoor, en door zijn ontmoeting met de 'Westduitser' Schneiderhahn, neemt het drama van zijn verwoeste leven twee dagen vorm aan.

12. De welwillende, Jonathan Littell

'Mensenbroeders, laat me u vertellen hoe het is gegaan.' 
De Welwillenden is het minutieus beschreven verslag van alles wat Max Aue tijdens de oorlog aan het oostfront, in Polen, Hongarije, de Oekraïne, Rusland en in Berlijn heeft meegemaakt. De lezer maakt kennis met schuldigen die ook slachtoffers zijn, slachtoffers die ook schuld dragen en met beulen die geen enkel schuldgevoel kennen.
Tijdens de oorlog klimt Aue op tot in de hoogste rangen van de SS, hij beschrijft enerzijds hoe zijn Einsatzkommando zonder aarzeling hele dorpen uitmoordde, hoe hij later een cruciale rol speelde bij de Endlösung der Judenfrage, en fileert anderzijds haarfijn het gedrag en de drijfveren van de mensen om hem heen. Aue wordt ingedeeld bij de persoonlijke staf van Himmler. Via die weg raakt hij direct betrokken bij de Holocaust.
In De Welwillenden worden de gruwelen beschreven vanuit het perspectief van de dader; dat gegeven, gecombineerd met een duizelingwekkende kennis van details, maakt dit boek tot een zeldzaam literair monument. Als lezer word je meegesleept ondanks jezelf. De Welwillenden raakt je, maakt je razend, intrigeert en laat je nooit meer los.
In de kritieken is het boek veelvuldig vergeleken met Oorlog en vrede van Tolstoj, maar ook met Claude Lanzmanns film Shoah. Uiteindelijk echter is De Welwillenden een uniek boek, dat niet alleen grote literaire prijzen heeft gewonnen, maar dat vooral ook zijn weg naar de lezers heeft gevonden. In Frankrijk zelf, maar ook ver daarbuiten. In Frankrijk zijn van deze roman, in 2006 bekroond met de Prix Goncourt en de Grand Prix du Roman de l'Académie Française, meer dan 1.000.000 exemplaren verkocht.

11. De donkere kamer van Damokles, Willem Frederik Hermans 

Angst, dreiging en verraad, ongrijpbaarheid van de werkelijkheid en onkenbaarheid van de ander: in deze roman komen Hermans' centrale thema's op geraffineerde en uiterst beklemmende wijze aan bod. De donkere kamer van Damokles vertelt het verhaal van Henri Osewoudt, sigarenhandelaar te Voorschoten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontmoet hij de verzetsman Dorbeck, die sprekend op hem lijkt op één ding na, dat hij zwart haar heeft terwijl Osewoudt blond is, en die hem opdrachten geeft die hij gewillig uitvoert. Naar aanleiding van zijn daden wordt Osewoudt gevangen genomen, komt weer vrij, pleegt een moord, nog een moord.

Na de bezetting lijkt alles zich tegen hem te keren en wordt hij gekwalificeerd als landverrader. Zich beroepen op Dorbeck blijkt onmogelijk: er is geen enkel spoor dat leidt tot deze man. Het enige dat Osewoudt heeft om de wereld Dorbecks bestaan te bewijzen is een camera met een foto van Dorbeck erin, maar ook die foto blijkt uiteindelijk niet te bestaan.

Bestaat Dorbeck echt of heeft Osewoudt hem verzonnen? Is hij Osewoudts superego? In hoeverre is Osewoudt zelf verantwoordelijk voor zijn daden? Wie ben je als iedereen je ziet als een verrader en een leugenaar, bestaat er wel zoiets als waarheid en werkelijkheid? Om dergelijke vragen gaat het in dit huiveringwekkende boek, dat uitgroeide tot Hermans' meest gelezen en bejubelde roman.

10. Honderden jaar eenzaamheid, Gabriel García Márquez

Honderd jaar eenzaamheid is een boek van Gabriel Garcia Marquez

De beroemdste roman van de Colombiaanse winnaar van de Nobelprijs voor literatuur 1982. Jose Arcadio Buendia is 24 als hij het dorp Macondo sticht, ergens in Zuid-Amerika. Op zeer hoge leeftijd sterft hij als een krankzinnige. Zijn zoon Aureliano neemt de leiding over en vol verlangen om sociale misstanden te verbeteren ontketent hij tal van revoluties. Het dorp groeit uit tot een stad dankzij een grote bananenplantage. Stakingen dwingen de firma echter de exploitatie te staken. Radikale veranderingen, die in vele generaties Buendia worden doorgevoerd, zijn niet in staat Macondo te redden. Een uiterst spannend boek dat in fictie de trieste realiteit schetst van het Zuidamerikaanse volk. Goedkope gebonden editie; kleine druk.

9. De goddelijke komedie, Dante Alighieri

De goddelijke komedie van Dante Alighieri is niet alleen het belangrijkste werk uit de Italiaanse letterkunde, het is ook een van de hoogtepunten van de wereldliteratuur, in één adem genoemd met werken als de Odyssee, Faust, Don Quixot en Macbeth.

Van het omvangrijke werk, dat uit ruim 14.000 verzen bestaat, is Dante zowel hoofdpersoon als verteller. Hij beschrijft hierin een denkbeeldige reis door de drie rijken van het hiernamaals: hel, louteringsberg en paradijs. Deze reis voert hem van de diepste ellende van het kwaad naar de uiteindelijke aanschouwing Gods.

De goddelijke komedie is vele malen volledig in het Nederlands vertaald. Frans van Doorens alom geprezen prozavertaling maakt Dante toegankelijk voor de moderne lezer, met behoud van de grote zeggingskracht van het origineel.

8. Misdaad en straf, Fjodor Dostojevski

Armoede, filosofie en noodlottig toeval drijven Raskolnikov tot de beroemdste moord uit de literatuurgeschiedenis: hij brengt een oude woekeraarster op gruwelijke wijze om het leven. In Dostojevski's 'Misdaad en straf' volgen we Raskolnikov in de donkere straten van het Sint-Petersburg van de negentiende eeuw op zijn zoektocht langs duivelse logica, vertwijfeling en wanhoop, tot hij, volledig verteerd door schuldgevoelens, zijn misdaden bekent. Dostojevski voert een rariteitenkabinet van personages op, onder wie een goede moordenaar, een vrome hoer en een weerzinwekkende schuinsmarcheerder.

7. Lolita, Vladimir Nabokov

Vladimir Nabokov werd op 22 april 1899 geboren in Petersburg en groeide op in grote welstand. Na de revolutie van 1917 vluchtte het gezin naar Berlijn. Van 1919 tot 1923 studeerde Nabokov Franse en Russische letterkunde en entomologie aan Trinity College in Cambridge. Daarna woonde hij in Berlijn (1923-1937) en Parijs (1937-1940). In 1940 vestigde hij zich in de Verenigde Staten waar hij als docent en hoogleraar verbonden was aan verschillende universiteiten. Twintig jaar later keerde hij terug naar Europa en woonde sindsdien in het Palace Hotel in Montreux. Nabokov overleed in 1977.

Vladimir Nabokov debuteerde in de jaren twintig onder het pseudoniem Vladimir Sirin. Het eerste deel van zijn oeuvre schreef hij in het Russisch. Vanaf 1940 schreef hij in het Engels en begon hij zijn Russische werk in het Engels te vertalen. Pas na het overweldigende succes van Lolita in de tweede helft van de jaren vijftig was zijn reputatie over de hele wereld gevestigd en kon hij van de pers leven. Nabokov wordt gezien als een van de grootste schrijvers, zowel in het Engels als in het Russisch, van de twintigste eeuw.

6. Kaas, Willem Elsschot 

Elsschots meesterlijke novelle Kaas is te lezen als een klassieke tragedie, al brengt de held (de kaasheld) het er levend vanaf'. Als bij een toneelstuk bevat het dan ook een lijst van 'elementen':Kaas. Kaasdroom. Kaasfilm. Kaasonderneming. Kaasdag. Kaascampagne. Kaasmijn. Kaaswereld. Kaasschip. Kaashandel. Kaasvak. Kaasroman. Kaaseters. Kaasmens. Kaasbol. Kaastrader. Kaastrust. Kaasdraak. Kaasellende. Kaastestament. Kaasfantasie. Kaasmuur. Kaaskwestie. Kaaswagen. Kaasbeproeving. Kaastoren. Kaaswond.G.A.F.P.A. General Antwerp Feeding Products Association. Kelder van't Blauwhoedenveem.Laarmans' kantoor met telefoon, bureau-ministre en schrijfmachine. Een tric-trac doos. Een mandvalies.Een grote kaaswinkel. Een kerkhof.Willem Elsschot (1882-1960), prozaschrijver en dichter, is een auteur die door iedere generatie lezers opnieuw wordt ontdekt en wiens werk steeds weer even levend en origineel blijkt, ook vele jaren na verschijning van de oorspronkelijke edities. Zijn Verzameld werk is al sinds 1957 in vele herdrukken verkrijgbaar. Hij werd onder meer onderscheiden met de Staatsprijs voor het proza en de Constantijn Huygensprijs.

5. Puur, Guy Didelez

In geen tijd ben ik omsingeld door een kluwen van lijven dat aan me wriemelt, aan me ruikt, aan me likt, misschien wel aan me wil bijten, want niemand heeft die kinderen in hun prilste kinderjaren ooit geleerd dat dit niet kan. Allemaal willen ze me iets vertellen, iets vragen, iets tonen. Allemaal willen ze aandacht. Ze klauwen, grijpen, graaien, grissen, grabbelen me langs alle kanten vast en ik heb het gevoel van te verstikken. Ik hap naar adem en doe een stap opzij, waarna de hele meute me volgt. 
Is dit nu wat Vicky met ‘puur’ bedoelt? Eerlijk, aanhankelijk en met zoveel oncontroleerbare liefde dat het je naar de keel grijpt. Maar tegelijk ook ongepolijst, wild en met een opvoeding die er ongetwijfeld veel te lang nooit is geweest.
Zo ervaart Marie de kennismaking met de kinderen uit ‘Lekka Nosht’, het Bulgaarse weeshuis waar ze in haar vakantie samen met haar broer, papa en zijn nieuwe vriendin wil gaan helpen. Maar kunnen Marie en haar broer de confrontatie met deze kinderen wel aan? 
* Een aangrijpende young adult-roman over een weeshuis in Bulgarije
* Gebaseerd is op het waargebeurde verhaal van Marie Ooms
* In de succesvolle reeks ‘Portret’

4. Meetser ik heb geen tranen meer, Jef Vermassen

Meer dan 100.000 keer ging het boek 'Moordenaars en hun motieven' (2004) van Jef Vermassen over de toonbank. Het was lang wachten op een opvolger, maar die mag er dan ook zijn. Vlaanderens bekendste strafpleiter schreef deze
keer een meeslepend en imposant werk over slachtoffers. Vermassen wil de stem zijn van al wie rouwt en wie lijdt. Van misbruikte kinderen en verminkte slachtoffers, tot de families van vermoorde en verongelukte mensen. 

Hoe verwerken zij hun trauma? Hoe verloopt een rouwproces?
Welke ijkpunten kunnen rouw minder of meer rauw maken? Wat met woede en wrok? En hoe schud je de dader van een misdrijf uit je nek?
Essentiële vragen waarop Jef Vermassen sterke antwoorden geeft, geïllustreerd met talrijke verhalen uit zijn 47-jarige loopbaan.

3. Alice in wonderland, Lewis Carrol

Als Alice een pratend wit konijn achterna loopt, is dat de start van een bijzonder en fantastische avontuur waarin ze allerlei merkwaardige figuren ontmoet...

Met prachtige illustraties van Floor Rieder.

'O, ik heb zo vreemd gedroomd!' zegt Alice tegen haar zus als ze uit een zomermiddagslaapje ontwaakt. En dat is nog heel mild uitgedrukt. Vanaf het ogenblik dat Alice een Wit Konijn met een horloge in zijn vestzakje ziet langslopen, volgen de wonderlijke gebeurtenissen elkaar in snel tempo op: drankjes en koekjes die haar doen groeien of krimpen, een kat waarvan de grijns nog te zien is als de rest van het dier al is verdwenen, een Hartenkoningin die voortdurend roept dat er koppen moeten vallen, een hertogin die overal een moraal in ziet. Maar meer nog dan de vreemde personages, dieren en kaarten, is het de taal die voor de grootste verwarring bij Alice zorgt. Door haar nuchterheid en gezond verstand is Alice opgewassen tegen de ontregelde situaties. De vertaling laat zich soepel lezen, wat gezien Carrolls woordspelingen geen geringe verdienste is (die van Matsier is echter beter, vooral in de gedichten). Met de voor kinderen wat ouderwets aandoende, oorspronkelijke illustraties van John Tenniel. Achterin enkele biografische gegevens over Charles Dodgson (Lewis Carroll) als schrijver en fotograaf. Ruime letter, krappe marge, klein formaat. Vanaf ca. 11 jaar.

2. De titanic, Martin van Neck

In 2012 is het honderd jaar geleden dat de onzinkbaar geachte Titanic toch zonk. Dit boek vertelt niet alleen het verhaal van reddingsboot nr. 6, met aan boord Margaret Brown ('The unsinkable Molly Brown') en uitkijk Frederic Fleet ('Iceberg right ahead'), ook komen talloze andere opmerkelijke, bekende en onbekende, tragische en ontroerende verhalen en levensgeschiedenissen van bemanningsleden en passagiers aan bod. Zoals dat van schrijver William Stead (die jaren eerder de ramp al had voorspeld maar desondanks aan boord stapte) en verpleegster Violet Jessop (die niet alleen het zinken van de Titanic overleefde maar vier jaar later ook de ondergang van het zusterschip de Britannic).

Of neem de drie broers Slade, als stokers aangemonsterd. Vlak voor vertrek gingen ze in een pub nog wat drinken, kwamen te laat terug bij de boot, waar een woeste en tierende officier weigerde om de loopplank weer te laten zakken, waardoor ze noodgedwongen achterbleven op de kade. Hoeveel pech kun je hebben, dachten ze.

1. Romeo en Julia, Wiliam Shakespeare